BBHJ-Homebirth2 (14)

Ciążowe dolegliwości

Preglife

ByPreglife

Vi har valt att samarbeta med experter som har en omfattande erfarenhet för att du ska få så relevant och faktabaserad information som möjligt under din graviditet, efter födseln och de första 2 åren med ditt barn.

Ciąża to przepiękny, ale też bardzo wymagający czas dla ciała i psychiki. Twoje ciało robi teraz rzeczy absolutnie niezwykłe – dosłownie tworzy nowe życie! I chociaż to niesamowite, to nie zawsze jest różowe i lekkie. Hormony buzują, ciało się zmienia, a Ty możesz mieć wrażenie, że codziennie coś nowego się dzieje. To zupełnie normalne. Opowiemy Ci o tych ciążowych dolegliwościach, które zdarzają się najczęściej, ale też o tym, co można zrobić, żeby sobie ulżyć – bez stresu, bez straszenia, za to z troską o Ciebie i maluszka.

Nudności i wymioty Jeśli od kilku dni zaczynasz dzień z uczuciem mdłości, to… witaj w klubie. Nudności w ciąży to klasyk, który dotyka ok. 70–85% przyszłych mam. Najczęściej pojawiają się między 4. a 6. tygodniem ciąży i mogą trwać do końca pierwszego trymestru, czyli mniej więcej do 12.–14. tygodnia. Ale u części kobiet (szczególnie przy ciąży bliźniaczej) potrafią przeciągnąć się nawet na późniejsze miesiące. Co może pomóc?

  • Zjedz coś małego, zanim wstaniesz z łóżka – sucharek, krakers, kawałek banana.
  • Jedz często, ale małe porcje – pusty żołądek tylko pogarsza sprawę.
  • Unikaj zapachów, które Cię drażnią – nie zmuszaj się do gotowania, jeśli kuchnia Cię odrzuca.
  • Woda z cytryną, imbir (np. w postaci herbaty), migdały– wiele kobiet mówi, że to działa.

Zmęczenie Masz wrażenie, że jesteś wiecznie zmęczona? Jakbyś przebiegła 10 km, chociaż tylko wyszłaś z łóżka? To też bardzo typowe, zwłaszcza w pierwszym trymestrze. Twoje ciało ciężko pracuje – podnosi poziom progesteronu i estrogenu , rozbudowuje naczynia krwionośne, dba o łożysko, czyli fabrykę życia. A to wszystko kosztuje sporo energii. Nawet jeśli śpisz po 10 godzin, możesz czuć, że to za mało. Co możesz zrobić?

  • Słuchaj swojego ciała i odpoczywaj, gdy tylko możesz – drzemka w dzień to nie lenistwo, tylko konieczność.
  • Wprowadź lekką aktywność – spacer, joga prenatalna – paradoksalnie, może dodać Ci siły.
  • Jeśli zmęczenie jest naprawdę uporczywe, warto sprawdzić poziom żelaza. Niedokrwistość z jego niedoboru jest bardzo częsta w ciąży i łatwa do wyleczenia.

Zaparcia Zaparcia to temat, o którym rzadko się mówi głośno, a szkoda – bo dotyczą większości przyszłych mam. Dlaczego? Progesteron (ten sam, który rozluźnia macicę, by dziecko mogło rosnąć) spowalnia też perystaltykę jelit. Dodatkowo, jeśli bierzesz suplementy z żelazem, one też mogą przyczyniać się do „zastoju”. Jak możesz sobie pomóc?

  • Jedz produkty z błonnikiem: pełnoziarniste pieczywo, warzywa, owoce (np. suszone śliwki to hit!).
  • Pij dużo wody – najlepiej między posiłkami.
  • Ruch, ruch i jeszcze raz ruch – nawet 30 minut spaceru dziennie pomaga pobudzić jelita.
  • Nie zwlekaj z pójściem do toalety, gdy poczujesz potrzebę.

Zgaga – czyli płonący smok w przełyku Zgaga w ciąży potrafi naprawdę uprzykrzyć życie. Niektóre z nas mówią, że to uczucie jakby się miało ogień w gardle albo jakby coś wracało z żołądka i paliło w przełyku – zwłaszcza po jedzeniu albo w nocy. Wbrew pozorom nie tylko na końcówce ciąży! Choć rzeczywiście wtedy zgaga nasila się, bo rosnąca macica uciska żołądek i wszystko ma mniej miejsca. Skąd się to bierze? Winowajcą znowu są hormony – głównie progesteron, który rozluźnia mięśnie, w tym dolny zwieracz przełyku. Normalnie działa on jak zawór, który nie pozwala jedzeniu cofać się z żołądka. Ale w ciąży jest luźniejszy, więc treść żołądkowa łatwiej wraca i powoduje pieczenie. Jak możesz sobie pomóc?

  • Jedz częściej, ale małe porcje. Duży posiłek = większe ciśnienie w brzuchu = większa szansa na zgagę.
  • Unikaj jedzenia przed snem. Staraj się jeść ostatni posiłek 2–3 godziny przed pójściem do łóżka.
  • Śpij z głową nieco wyżej – dodatkowa poduszka naprawdę pomaga.
  • Ogranicz pokarmy, które mogą nasilać zgagę: tłuste, smażone, ostre przyprawy, cytrusy, czekolada, kawa.
  • Pomocne mogą być migdały, jogurt, a nawet niektóre bezpieczne preparaty z apteki (np. zawierające węglan wapnia czy magnezu). Ale najlepiej skonsultuj to z lekarzem.

Bóle pleców – gdy kręgosłup mówi „dość!” W miarę jak brzuszek rośnie, zmienia się też środek ciężkości ciała. Żeby utrzymać równowagę, zaczynasz instynktownie odchylać się do tyłu – i to właśnie nadwyręża kręgosłup. Dodatkowo hormony (głównie relaksyna) rozluźniają stawy i więzadła, przygotowując ciało do porodu. Wszystko to razem może prowadzić do bólu pleców – najczęściej w dolnym odcinku, ale nie tylko. Czasem ból może promieniować do pośladka albo nóg – wtedy warto powiedzieć o tym lekarzowi, bo może to być ucisk nerwu kulszowego. Co może pomóc?

  • Ćwiczenia rozciągające, joga prenatalna lub zajęcia z fizjoterapeutką uroginekologiczną – warto!
  • Ciepła kąpiel lub termofor na bolące miejsce (ale nie za gorący).
  • Unikaj długiego stania i siedzenia. Rób przerwy na zmianę pozycji.
  • Podczas siedzenia warto mieć małą poduszkę lędźwiową za plecami.
  • W bardziej dokuczliwych przypadkach lekarz może zalecić pas podtrzymujący brzuch – szczególnie przy ciąży mnogiej lub dużym brzuszku.

I nie – nie musisz „cierpieć, bo to ciąża”. Z bólem warto pracować, żebyś mogła się czuć komfortowo.

Infekcje dróg moczowych W ciąży pęcherz moczowy i cewka moczowa są bardziej podatne na infekcje. Dzieje się tak, bo hormony rozluźniają mięśnie układu moczowego, a rosnąca macica może uciskać na pęcherz, co utrudnia jego pełne opróżnianie. A tam, gdzie mocz zalega – bakterie mają idealne warunki do namnażania się. Typowe objawy to:

  • pieczenie przy siusianiu,
  • parcie na pęcherz,
  • częstsze oddawanie moczu,
  • ból podbrzusza,
  • a czasem nawet gorączka,
  • przedwczesne skurcze

Uwaga: w ciąży nawet bezobjawowa bakteria w moczu wymaga leczenia – bo może prowadzić do powikłań, np. przedwczesnego porodu.

Co możesz zrobić, by zapobiegać i wspierać leczenie?

  • Pij dużo wody – min. 2 litry dziennie.
  • Nie wstrzymuj moczu – lepiej iść „setny raz” niż ryzykować infekcję.
  • Podcieraj się od przodu do tyłu – zapobiega to przenoszeniu bakterii z odbytu do cewki moczowej.
  • Jeśli pojawią się objawy infekcji – idź do lekarza. Leczenie antybiotykiem w ciąży jest bezpieczne, jeśli jest dobrze dobrane.

Obrzęki Obrzęki w ciąży są bardzo częste, szczególnie w trzecim trymestrze. Najczęściej pojawiają się w okolicach stóp, kostek i łydek, ale niektóre z nas zauważają też opuchnięte dłonie czy twarz. To wszystko dzieje się dlatego, że organizm zatrzymuje więcej wody, a ucisk macicy na żyły w jamie brzusznej utrudnia odpływ krwi z nóg. Wieczorem obrzęki są zwykle większe, zwłaszcza po całym dniu na nogach czy w upale. I choć wyglądają mało komfortowo – w większości przypadków są fizjologiczne, czyli normalne. Co może pomóc?

  • Staraj się odpoczywać z nogami uniesionymi do góry – np. połóż się na boku i podeprzyj stopy na poduszce.
  • Noś wygodne buty – najlepiej bez obcasów i z miękkim wnętrzem.
  • Unikaj długiego stania i siedzenia – ruszaj się regularnie, choćby kilka minut co godzinę.
  • Pij dużo wody – to brzmi paradoksalnie, ale nawadnianie pomaga „przepłukać” organizm.
  • Możesz też nosić rajstopy lub skarpety uciskowe – ale najlepiej po konsultacji z lekarzem lub położną.

Krwawienie z nosa Choć może to zaskakiwać, krwawienie z nosa w ciąży to nic niezwykłego. Wszystko przez to, że błony śluzowe w organizmie są bardziej ukrwione i podatne na pęknięcia. Hormony (tak, znowu one!) powodują, że naczynia krwionośne w nosie są delikatniejsze, a śluzówka – bardziej sucha. Wystarczy kichnięcie, smarkanie czy zmiana temperatury – i z nosa może lecieć krew. Zazwyczaj to wygląda groźniej niż jest w rzeczywistości. Co robić, gdy leci krew z nosa?

  • Usiądź, pochyl lekko głowę do przodu (nigdy do tyłu!) i ściśnij nozdrza palcami przez kilka minut.
  • Zimny okład na kark lub nasadę nosa może pomóc obkurczyć naczynia.
  • Nie dłub w nosie (wiem, brzmi jak do dziecka, ale serio – to może prowokować krwawienia).
  • Nawilżaj powietrze w domu, szczególnie w sezonie grzewczym. Pomocne są też sól fizjologiczna w sprayu i maści do nosa.

Żylaki W ciąży żylaki mogą pojawić się (lub pogłębić, jeśli już je miałaś wcześniej), szczególnie na nogach, ale także w okolicach krocza czy odbytu (hemoroidy – o nich też będzie!). To skutek zwiększonego ciśnienia w żyłach, rosnącego brzucha i hormonów, które rozluźniają ściany naczyń krwionośnych. Nie wyglądają pięknie i potrafią być bolesne – uczucie ciężkości nóg, pulsowanie, swędzenie albo pieczenie. Co może pomóc?

  • Ruch! Spacery, pływanie, lekkie ćwiczenia poprawiają krążenie.
  • Unikaj długiego stania i siedzenia – zmieniaj pozycję co jakiś czas.
  • Noś rajstopy uciskowe, szczególnie jeśli masz tendencję do żylaków (lekarz pomoże dobrać odpowiednią klasę ucisku).
  • Unikaj zakładania nogi na nogę.
  • Odpoczywaj z nogami uniesionymi do góry.

Hemoroidy Hemoroidy, czyli żylaki odbytu, to nic innego jak poszerzone naczynia krwionośne w okolicy odbytu lub wewnątrz kanału odbytu. W ciąży pojawiają się często – głównie w III trymestrze – bo rosnąca macica uciska żyły w jamie brzusznej, a hormony rozluźniają ściany naczyń. Jeśli do tego dochodzi zaparcie i trzeba mocno przeć – problem gotowy. Objawy? Świąd, pieczenie, uczucie dyskomfortu w okolicy odbytu, ból przy wypróżnianiu, a czasem nawet delikatne krwawienie na papierze toaletowym. Niekiedy da się też wyczuć „guzek” – to właśnie hemoroid zewnętrzny. Co może pomóc?

  • Unikaj zaparć – pij dużo wody, jedz produkty bogate w błonnik (pełnoziarniste pieczywo, warzywa, owoce, siemię lniane).
  • Ruszaj się codziennie – nawet krótki spacer wspiera perystaltykę jelit.
  • Nie wstrzymuj potrzeby wypróżnienia
  • Po wypróżnieniu podmywaj się wodą – papier może podrażniać.
  • Są też maści i czopki bezpieczne w ciąży – ale najlepiej dobieraj je po konsultacji z lekarzem.

Kiedy do lekarza? Jeśli hemoroidy są bardzo bolesne, krwawią obficie lub powodują trudności z chodzeniem/siedzeniem – nie czekaj. Lekarz pomoże dobrać odpowiednie leczenie, które przyniesie ulgę.

Skurcze łydek Skurcze łydek w ciąży potrafią zaskoczyć – najczęściej budzą nas w środku nocy ostrym bólem. Powodów może być kilka: niedobór magnezu, potasu czy wapnia, odwodnienie, ucisk na nerwy albo po prostu zmęczenie nóg. Co może pomóc?

  • Suplementacja magnezu (ale tylko po konsultacji z lekarzem).
  • Jedzenie bogate w magnez i potas: banany, orzechy, kakao, kasze, warzywa liściaste.
  • Pij dużo wody – odwodnienie to częsty winowajca.
  • Delikatne rozciąganie przed snem – np. skłony, stawanie na palcach i piętach na zmianę.
  • Ciepła kąpiel lub masaż łydek wieczorem – relaksuje mięśnie.

Co robić w trakcie skurczu? Natychmiast rozciągnij mięsień, prostując nogę i przyciągając palce stopy w kierunku kolana – to pomaga rozluźnić skurcz.

Duszność Niektóre przyszłe mamy już w drugim trymestrze łapią się na tym, że szybciej się męczą, mają zadyszkę po wejściu po schodach albo potrzebują częściej złapać oddech. To przez to, że organizm pompuje więcej krwi, a tlen szybciej „ucieka” do maluszka. Dodatkowo macica rośnie i podnosi przeponę, ograniczając miejsce dla płuc. Jak sobie ulżyć?

  • Zmieniaj pozycję – czasem wystarczy usiąść lub położyć się na boku, żeby oddech wrócił do normy.
  • Staraj się nie forsować – zwolnij tempo, słuchaj swojego ciała.
  • Ubieraj się warstwowo – przegrzanie może nasilać duszności.
  • Ćwicz delikatnie – joga prenatalna, spacer, ćwiczenia oddechowe są super wsparciem.

Uwaga: jeśli duszność jest nagła, silna, towarzyszy jej ból w klatce piersiowej, kołatanie serca lub kaszel – nie czekaj, tylko skontaktuj się z lekarzem lub jedź na izbę przyjęć.

Bezsenność Sen w ciąży potrafi być wyzwaniem. Bolące plecy, skurcze, ciągłe siusianie, lęki, hormony – wszystko to sprawia, że zamiast spać jak niemowlę, często się budzimy, przewracamy z boku na bok i patrzymy w sufit. Jak poprawić jakość snu?

  • Staraj się zasypiać o stałych porach – rutyna naprawdę pomaga.
  • Ogranicz ekran przed snem – zamiast scrollować, sięgnij po książkę albo relaksującą muzykę.
  • Przewietrz sypialnię, zadbaj o wygodny materac i poduszki (np. te ciążowe do spania na boku – są genialne!).
  • Unikaj dużych kolacji i ciężkostrawnych potraw wieczorem.
  • Jeśli budzisz się w nocy z myślami, spróbuj prowadzić dziennik – czasem przelanie tego na papier pomaga się „odblokować”.
  • Podeprzyj się kilkoma poduszkami, by znaleźć wygodną pozycję do snu i to ułatwi Ci zaśnięcie.

Źródła:

  • Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) – zalecenia dla kobiet ciężarnych
  • American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG)
  • Rekomendacje WHO dotyczące opieki okołoporodowej
  • Szpitalne zalecenia kliniczne (m.in. Uniwersytet Medyczny w Warszawie i Gdańsku)