Kiedy oczekujesz dziecka, w Twoim ciele szaleje istna burza hormonów. Zmiany przez nie wywoływane są konieczne, aby maluszek mógł zdrowo rosnąć i rozwijać się w Twojej macicy. Niestety, naruszenie równowagi hormonalnej bywa przyczyną dolegliwości, które na różne sposoby utrudniają życie przeszłym mamom.
Niektóre kobiety nie odczuwają żadnych niedogodności, u innych mają one charakter przejściowy. Bywa jednak, że kłopotliwe objawy towarzyszą przyszłej mamie przez całą ciążę. Oto przegląd najczęściej występujących dolegliwości.
Nudności
Nudności należą do typowych objawów ciąży. Zazwyczaj zaczynają dokuczać kobietom po czwartym tygodniu ciąży, kiedy następuje gwałtowny wzrost poziomu hormonów. Mdłości najczęściej nasilają się pomiędzy 7 a 10 tygodniem, by zelżeć w 12-14 tygodniu. W przypadku większości kobiet lekkie nudności dają o sobie znać o poranku, lecz niektóre przyszłe mamy doświadczają ich przez cały dzień, kilkukrotnie w tym czasie wymiotując. Czasami stan ten utrzymuje się przez całą ciążę, wówczas mówi się o hyperemesis gravidarum, czyli niepowściągliwych wymiotach ciężarnych. W takiej sytuacji – ze względu na częste wymioty – konieczna może być hospitalizacja i nawadnianie za pomocą kroplówek. Jeśli Twoje mdłości są bardzo silne, porozmawiaj o tym z położną lub lekarzem.
Warto wiedzieć, że Twoje ciało zawsze dostarcza składników odżywczych w pierwszej kolejności dziecku, nie musisz się więc martwić, że wymioty zaszkodzą maleństwu.
Na ciążowe nudności nie ma lekarstwa, ale istnieją stosowane od pokoleń domowe sposoby na ich złagodzenie. Oto, co sprawdziło się w przypadku wielu kobiet w ciąży:
- w razie porannych mdłości, zjedz coś, zanim wstaniesz z łóżka,
- jedz często niewielkie posiłki,
- unikaj silnych zapachów, które mogą nasilać mdłości,
- możesz spróbować akupunktury, niektórym kobietom przynosi ulgę.
Jeśli zdarza Ci się wymiotować, pamiętaj, aby dużo pić – w ten sposób unikniesz odwodnienia. Zwolnij tempo i unikaj stresujących sytuacji. Jeśli chcesz zażyć jakiś lek przeciw mdłościom, skonsultuj się z lekarzem lub położną.
Zmęczenie
Wiele kobiet oczekujących dziecka odczuwa zmęczenie, które nie ma jednak nic wspólnego z niedoborem snu. Zazwyczaj jest ono najbardziej dotkliwe na początku ciąży, w czasie gwałtownych zmian hormonalnych. Warto wtedy zaplanować chwile odpoczynku w ciągu dnia, żeby ułatwić sobie zmagania z codziennymi obowiązkami i pracą.
Uporczywe zmęczenie, często w dodatku towarzyszące mdłościom, może wyczerpać Twój organizm. Niech pocieszy Cię myśl, iż dolegliwości ustąpią w drugim trymestrze, który kobiety uznają za najlepszy etap ciąży – często dostają wówczas solidny zastrzyk energii. Pod koniec ciąży znów odczuwa się zmęczenie, co ma związek z coraz większym ciężarem i nocnymi pobudkami. Rosnący brzuszek sprawia, że znalezienie wygodnej pozycji do spania to nie lada wyzwanie.
Czasami powodem zmęczenia jest niedobór żelaza, wówczas można poradzić sobie z tą dolegliwością, zażywając odpowiedni suplement.
Zaparcia
Zatwardzenie i zaparcia to częste ciążowe niedogodności. Wydzielający się obficie progesteron sprawia, że jelita poszerzają się i pracują wolniej. Ponadto wiele kobiet suplementuje żelazo, które również sprzyja zaparciom. W przypadku podobnych dolegliwości warto zadbać o odpowiednią dietę, bogatą w błonnik i produkty pełnoziarniste. Nie można też zapominać o częstym piciu wody. Pobudzić jelita do prawidłowego funkcjonowania mogą też ćwiczenia fizyczne: spacery, aerobik w wodzie, joga lub zajęcia taneczne.
Zgaga
Zgaga, czyli nieprzyjemne odczucie, kiedy kwas żołądkowy cofa się do przełyku, jest zmorą wielu przyszłych mam. Zjawisko to wynika ze zwolnienia napięcia w mięśniach przewodu pokarmowego. Niestety, tej grupy mięśni nie jesteśmy w stanie kontrolować. Należy do nich zwieracz przełyku, który ma zapobiegać cofaniu się treści żołądkowych. Aby wyeliminować lub przynajmniej złagodzić nieprzyjemne odczucie, należy unikać potraw tłustych, ostrych i smażonych. Można również ograniczyć picie kawy i jeść częste, ale niewielkie posiłki. Bezpośrednio po jedzeniu nie powinno się kłaść ani schylać. Oferta środków łagodzących objawy zgagi jest bardzo duża, wiele z nich jest dostępnych bez recepty. Porozmawiaj z położną, które z nich można stosować, będąc w ciąży.
Ból pleców
Kiedy macica wciąż zwiększa swój ciężar, rośnie również obciążenie mięśni, stawów i więzadeł, zwłaszcza w obrębie pleców i miednicy. Wiele kobiet uskarża się również na bóle w lędźwiach, które zmagają się dodatkowym obciążeniem, rosnącym wraz z powiększającym się brzuszkiem. Bóle nasilają się zazwyczaj na późnym etapie ciąży. Kiedy męczą Cię bóle pleców, nie zapominaj, by podczas pracy czy codziennych obowiązków robić sobie częste przerwy: połóż się z ugiętymi nogami, a pomiędzy kolana i stopy wsuń poduszkę. Pomocny jest również ruch i odpowiednio dobrane ćwiczenia, ponieważ silniejsze mięśnie łatwiej poradzą sobie z rosnącym obciążeniem.
Infekcje dróg moczowych
Potrzeba częstego korzystania z toalety nie jest niczym niepokojącym. W czasie ciąży zwiększa się wydzielanie moczu, a rozrastająca się macica uciska pęcherz moczowy.
W ciąży wzrasta jednak ryzyko infekcji dróg moczowych. Nieleczona infekcja może powodować skurcze, a w najgorszym razie nawet przedwczesny poród. Dlatego tak ważne jest podjęcie odpowiedniego leczenia. Jeżeli podejrzewasz, że zbyt często korzystasz z toalety lub odczuwasz ból, pieczenie czy swędzenie, skontaktuj się z położną lub lekarzem.
Problemy z zębami
W czasie ciąży błona śluzowa jamy ustnej jest rozpulchniona, zmieniają się także właściwości śliny. Spada odporność na różnego typu bakterie, co prowadzi do łatwiejszego powstawania stanów zapalnych i ubytków. Ochota na słodycze oraz częstsze spożywanie posiłków (ułatwiające przetrwanie napadów nudności) również zwiększa ryzyko wystąpienia próchnicy. Z tej przyczyny w ciąży należy ze szczególną starannością dbać o higienę jamy ustnej. Warto nie tylko myć zęby pastą z fluorem, lecz także postarać się o dodatkową fluoryzację i pamiętać o używaniu nici dentystycznych. Kobiety w ciąży często mają problem z krwawieniem dziąseł, wówczas należy szczotkować zęby nieco delikatniej.
Obrzęk błon śluzowych
W czasie ciąży zwiększa się ilość krwi w organizmie, przez co błony śluzowe stają się grubsze, sprawiają wrażenie opuchniętych, a nawet krwawią. Odczucie to dotyczy zwłaszcza nosa, ust oraz narządów płciowych. To dlatego kobiety w ciąży dotyka na przykład nieżyt lub krwawienie z nosa. Jeśli doskwiera Ci odczucie zatkanego nosa, ulgę może przynieść płukanie specjalnym roztworem soli. Nie powinno się stosować żadnych innych dostępnych bez recepty kropli do nosa, które stosowane dłużej niż tydzień, nasilą tylko niepożądane objawy. Dlatego w czasie ciąży należy zdecydować się na tak zwaną wodę morską (inne preparaty można stosować na przykład w czasie krótkich przeziębień).
Niekiedy dolegliwości związane z nieżytem nosa nasilają się, gdy odpoczywasz w pozycji leżącej, toteż zdarza się, że kobiety w ciąży zaczynają chrapać. Jeśli ten problem wystąpił u Ciebie, możesz w czasie snu korzystać z dodatkowych poduszek.
Opuchnięte nogi i stopy
Twoje nogi, stopy i dłonie mogą lekko puchnąć, ponieważ ciało w czasie ciąży gromadzi nieco więcej wody. Nadwyżka odkładana jest właśnie w ramionach i nogach. Kiedy brzuszek staje się coraz większy, mogą pojawić się problemy z nałożeniem butów czy pierścionków. Zjawisko to nasila się po ciężkim dniu pracy lub w czasie upałów. Można sobie pomóc, korzystając ze specjalnych rajstop lub odpoczywając z nogami uniesionymi nieco do góry. Jeśli chcesz założyć takie rajstopy, zrób to rano, zanim płyn zdąży napłynąć do nóg.
Upławy
Obfitsza wydzielina z pochwy w czasie ciąży jest zjawiskiem naturalnym, związanym z silniejszym ukrwieniem tkanek budujących narządy rodne. Upławy powinny być jednak białawe i pozbawione zapachu. Jeśli jednak towarzyszy im nieprzyjemny zapach, pieczenie lub swędzenie, mogą być oznaką infekcji. W takim przypadku należy skontaktować się z położną lub lekarzem.
Problemy ze snem
Im większy staje się brzuch, tym trudniej się porządnie wyspać. Wiele kobiet w zaawansowanej ciąży skazanych jest na częste pobudki w nocy. Zazwyczaj spowodowane są potrzebą skorzystania z toalety, która daje o sobie znać nawet kilka razy w ciągu nocy albo bólami pleców, które wymuszają częste zmiany pozycji. Za najwygodniejsze ułożenie ciała uznaje się leżenie na boku, można także zapewnić sobie dodatkowe poduszki i zadbać, aby w sypialni nie było zbyt gorąco. Jeśli mimo to częste pobudki uniemożliwią Ci nocny wypoczynek, zaplanuj sobie drzemkę w ciągu dnia.
Krwawienia
Krwawienie z dróg rodnych, zwłaszcza we wczesnej ciąży, budzi zazwyczaj spory niepokój. Jednak, o ile jest niewielkie, nie musi wróżyć niczego złego.
Krwawienia w ciąży mogą mieć wiele przyczyn, takich jak: obrzęk błon śluzowych, wrażliwa szyjka macicy, zbyt nisko położone łożysko (tak zwane łożysko przodujące), infekcje pochwy, poronienie. Większość poronień ma miejsce przed 12 tygodniem, często zanim kobieta zorientuje się, że jest w ciąży, a krwawienie im towarzyszące jest uznawane za zwykłą miesiączkę. Nie można jednak bagatelizować obfitego ani bolesnego krwawienia. W takim przypadku konieczna jest konsultacja lekarska. Niezwłocznie należy szukać pomocy również przy każdym krwawieniu w drugiej połowie ciąży.
Żylaki
Ciąża jest dużym obciążeniem dla żył, czyli naczyń odprowadzających krew z powrotem do serca. Mięśnie naczyń krwionośnych podczas ciąży się rozluźniają, same naczynia zaś stają się szersze, a ciśnienie przepływającej krwi wzrasta. Żylaki to nic innego, jak zbytnio poszerzone żyły. Najczęściej występują na nogach, zwłaszcza łydkach, lecz zdarza się, że powstają nawet na narządach płciowych. Aby złagodzić niepokojące objawy, można skorzystać ze specjalnych rajstop, ułatwiających krążenie. Co jakiś czas warto również ułożyć nogi w górze, na krześle lub poduszce, co zmniejszy uczucie opuchnięcia i ciężkości nóg. Zdarza się, że żylaki znikają zupełnie po porodzie.
Hemoroidy
Hemoroidy to powszechna dolegliwość, co prawda nieprzyjemna, lecz najczęściej zupełnie niegroźna. Objawiają się one przez krwawienie, pieczenie i swędzenie odbytu. Jest to szczególnie dokuczliwe, kiedy kobieta cierpi na typowe w ciąży zaparcia. Po każdej wizycie w toalecie należy umyć i delikatnie osuszyć bolesne okolice, można także skorzystać z leków łagodzących objawy, lecz przed ich zastosowaniem trzeba zasięgnąć opinii lekarza.
Zawroty głowy
Zawroty głowy, często spotykane zwłaszcza na początku ciąży, są spowodowane obniżeniem ciśnienia krwi. Krew rozrzedza się, a progesteron działa rozluźniająco na ściany naczyń krwionośnych. Jeśli masz niskie ciśnienie, możesz poczuć się słabo, szczególnie gdy nagle wstajesz lub przez dłuższy czas przebywasz w pozycji stojącej. Inną przyczyną zasłabnięć może być niedobór żelaza, wówczas warto zadbać o jego suplementację.
Kiedy leżysz na plecach, przyczyną zasłabnięcia lub omdlenia może być ucisk macicy na tak zwaną żyłę główną górną. Takie upośledzenie przepływu krwi nazywane jest zespołem cava. Aby tego uniknąć, trzeba zrezygnować z płaskiego leżenia na plecach.
Zatrucie ciążowe
W drugiej połowie ciąży ciśnienie krwi wzrasta. Jeśli urośnie zbyt mocno, może prowadzić do nadciśnienia ciążowego, potocznie zwanego zatruciem. Nie występuje ono często, jednak warto wiedzieć, jak można je rozpoznać. Do najczęstszych jego symptomów zalicza się:
- bóle głowy,
- zaburzenia widzenia,
- ból w prawej okolicy podżebrowej,
- nudności i wymioty,
- szybko następujące obrzęki rąk, stóp lub twarzy,
- złe samopoczucie.
Zatrucie ciążowe jest nazywane również preeklampsją, czyli stanem przedrzucawkowym, kiedy organizm matki reaguje na komórki pochodzące od płodu lub z łożyska. Aby zdiagnozować nadciśnienie ciążowe, wykonuje się rutynowe, kontrolne pomiary ciśnienia krwi. Większość kobiet dotyka łagodna forma tego schorzenia, którą leczy się bez konieczności hospitalizacji. W poważnych przypadkach jednak niezbędne jest leczenie szpitalne. Jeśli wystąpią u Ciebie wyżej wymienione objawy, natychmiast udaj się do lekarza.
Zmiany skórne
Hormony ciążowe nie pozostają bez wpływu na elastyczną warstwę skóry. W czasie jej rozciągania mogą pojawić się różowe, czerwone lub niebieskawe pasma, nazywane rozstępami. Powstają one najczęściej na brzuchu, biuście i udach. Rozstępy zwykle blakną po porodzie, ale nie znikają zupełnie. Do innych zmian skórnych w czasie ciąży należy zaliczyć występowanie brązowych plamek na twarzy i całym ciele, spowodowane wydzielaniem pigmentu. Ryzyko ich powstawania rośnie w czasie ekspozycji na słońce, toteż w ciąży należy zrezygnować z kąpieli słonecznych.
Źródło:
- Myles Textbook for Midwives 16th edition Jayne Marshall Maureen Raynor