Gdy zostajesz mamą, priorytety zmieniają się diametralnie. Już nie tylko własne bezpieczeństwo jest istotne, ale przede wszystkim ochrona tej małej, kruchej istoty, którą przewozisz samochodem. Jednym z pierwszych i najważniejszych wyborów rodzicielskich związanych z podróżowaniem dziecka jest decyzja o rodzaju fotelika. I choć temat ten wydaje się być dobrze znany, statystyki wypadków i testy zderzeniowe nie pozostawiają złudzeń — fotelik montowany tyłem do kierunku jazdy (RWF, ang. Rearward-Facing) to obecnie najlepszy wybór, jeśli chodzi o bezpieczeństwo najmłodszych pasażerów.
Co mówi nauka i doświadczenie? Przede wszystkim to, że przewożenie dziecka tyłem może aż pięciokrotnie zmniejszyć ryzyko poważnych obrażeń w razie kolizji. Organizacje zajmujące się bezpieczeństwem ruchu drogowego, pediatrzy oraz specjaliści od biomechaniki dziecięcej są zgodni, że dzieci powinny podróżować tyłem co najmniej do 4. roku życia, a najlepiej tak długo, jak pozwala na to konstrukcja fotelika. Współczesne modele RWF umożliwiają bezpieczną jazdę tyłem nawet do 25 kg masy ciała, czyli do ok. 6–7 lat.
Małe ciało, duża głowa – wyjątkowa anatomia małych dzieci Ciało dziecka, zwłaszcza w pierwszych latach życia, rządzi się zupełnie innymi prawami niż ciało osoby dorosłej. Główka niemowlęcia stanowi aż 1/4 masy całego ciała, co w praktyce oznacza, że jest ciężka i trudna do utrzymania przez niedojrzałe mięśnie szyi. Dla porównania, u dorosłego głowa to zaledwie około 6% masy ciała. Gdy spojrzysz na swoje dziecko leżące obok Ciebie, zauważysz, jak bardzo jego proporcje różnią się od Twoich.
Podczas nagłego zatrzymania pojazdu lub wypadku drogowego ciało dziecka zatrzymuje pas bezpieczeństwa lub uprząż fotelika. Problem polega na tym, że głowa nadal porusza się z pełną prędkością. W przypadku jazdy przodem siła wyrzuca ją do przodu, narażając kark i kręgosłup szyjny na ekstremalne przeciążenia. Jeśli dziecko siedzi tyłem, to jego plecy, szyja i głowa są jednocześnie wsparte przez oparcie fotelika, co pozwala na równomierne rozproszenie sił i znacznie mniejsze ryzyko urazu.
Testy zderzeniowe nie kłamią Specjalistyczne testy zderzeniowe przeprowadzane przez niezależne organizacje motoryzacyjne i medyczne wyraźnie pokazują, jak ogromna różnica występuje między fotelikami montowanymi tyłem a tymi, które instalujemy przodem. Podczas symulowanego wypadku przy prędkości 50 km/h siły działające na szyję dziecka siedzącego przodem są nawet pięciokrotnie większe niż w przypadku jazdy tyłem.
Na wykresach siła obciążenia karku przedstawiona w fotelikach RWF (zielona linia) pozostaje na poziomie znacznie niższym niż w fotelikach przodem (czerwona linia). To nie tylko dane laboratoryjne, a wyniki, które mają realne przełożenie na życie. Wielu rodziców, którzy przeżyli kolizję z dzieckiem przewożonym tyłem, potwierdzają, że ta decyzja uratowała ich maluchowi zdrowie, a może nawet życie. Nie warto też sugerować się jedynie tym, co „praktyczne” lub „łatwiejsze”. Komfort dziecka czy łatwość wsiadania do samochodu to kwestie drugorzędne, gdy zestawimy je z potencjalnymi skutkami urazów kręgosłupa szyjnego.
Jak długo dziecko powinno jeździć tyłem? To jedno z najczęściej zadawanych pytań. Odpowiedź? Tak długo, jak tylko się da. Większość wysokiej klasy fotelików RWF umożliwia jazdę tyłem do 18–25 kg masy ciała. Zwykle oznacza to ok. 4–6 lat, a czasem i dłużej, w zależności od tempa wzrostu dziecka. Warto dodać, że dzieci nie odczuwają dyskomfortu z powodu jazdy tyłem. Wręcz przeciwnie, w tej pozycji mogą swobodnie spać, bawić się, a nawet lepiej widzieć opiekuna w lusterku. Wielu rodziców obawia się, że nogi starszego dziecka będą nienaturalnie zgięte, jednak dzieci są znacznie bardziej elastyczne niż dorośli i taka pozycja jest dla nich całkowicie naturalna. Wybór odpowiedniego fotelika, właściwy montaż i regularne kontrole to inwestycja w bezpieczeństwo, która zawsze się opłaca. Nie chodzi tu tylko o przestrzeganie przepisów, ale przede wszystkim o świadomość i odpowiedzialność.
*Źródła: American Academy of Pediatrics. (2018). Child Passenger Safety. Pediatrics, 142(5). European Transport Safety Council (ETSC). (2021). PIN Flash Report 41 – Reducing child deaths on European roads. Consumer Reports. (2022). Car Seat Safety and Crash Test Results. Zdrowie.pap.pl – Foteliki samochodowe – jak przewozić dziecko Fotelik.info.pl – MIT: Testy zderzeniowe fotelików to chwyt marketingowy?*
Crash testy– tyłem do kierunku jazdy vs. Przodem do kierunku jazdy
Wykazano, że podczas uderzenia czołowego siły działające na kark dziecka są nawet pięciokrotnie wyższe w foteliku montowanym przodem do kierunku jazdy. W takim foteliku, podczas uderzenia, ciało dziecka trzymane jest uprzężą fotelika ale jego głowa wyrzucana jest z dużą siłą w kierunku przodu pojazdu. To skutkuje wysokimi przeciążeniami działającymi na jego szyję. Poniższy wykres pokazuje ogromną różnicę w siłach działających na kark pomiędzy fotelikiem RWF (zielona linia) a fotelikiem montowanym przodem (czerwona linia).
Największą zaletą fotelika RWF jest to, że podpiera plecy, kark i głowę dziecka. To sprawia, że podczas wypadku siły działające na dziecko rozkładane są bardziej równomiernie, zamiast kumulować się na wrażliwym odcinku szyjnym kręgosłupa. To dlatego fotelik montowany tyłem do kierunku jazdy drastycznie redukuje ryzyko urazu i śmierci dziecka .
Przeczytaj więcej o wyborze fotelika i o tym, jak twoje auto wpływa na jego dobór w naszym przewodniku, który znajdziesz w dziale Artykuły i Narzędzia.