Pierwsze dni po powrocie ze szpitala to czas wielkich emocji, ale też niepewności. Maleńkie ciałko, miękka główka, delikatne kończyny. Wiele mam (i ojców!) zastanawia się, jak w ogóle podnieść dziecko, żeby nie zrobić mu krzywdy. Choć może się to wydawać trudne z odpowiednią wiedzą i kilkoma powtórzeniami, te czynności staną się codziennością, wykonywaną z naturalną pewnością siebie.
Ten artykuł to praktyczny poradnik, który krok po kroku pokazuje, jak bezpiecznie podnosić, nosić i trzymać noworodka, zarówno na co dzień, jak i w bardziej wymagających momentach, takich jak kąpiel czy odbijanie po karmieniu.
Jak prawidłowo podnosić noworodka? Sprawdzone techniki Jedną z najbezpieczniejszych metod podnoszenia dziecka jest tzw. „przez boczek”. Układasz maluszka delikatnie na boku, wsuwasz rękę pod jego ciało – dłoń powinna znaleźć się pod główką, a przedramię pod plecami. Drugą ręką stabilizujesz bark dziecka i podnosisz je bokiem do podłoża, dbając o zachowanie naturalnej krzywizny ciała (tzw. pozycja fasolki). Przy odkładaniu noworodka do łóżeczka, pamiętaj, by jako pierwsze dotknęły podłoża jego pupa i nóżki. Dopiero potem połóż plecy i główkę. Ten sposób minimalizuje dyskomfort i ryzyko odruchu Moro (nagłego rozrzucenia rąk w reakcji na gwałtowne bodźce). Nie zrażaj się, jeśli początkowo czujesz się niepewnie. Kluczowe jest, by wykonywać każdy ruch spokojnie i z wyczuciem, a z czasem stanie się to dla Ciebie naturalne.
Najczęstsze błędy i dlaczego warto ich unikać Zacznijmy od tego, czego lepiej nie robić. To nie zarzut, lecz szansa, by wprowadzić dobre nawyki od samego początku. W końcu każdy rodzic uczy się przez doświadczenie.
Najczęstsze błędy przy podnoszeniu noworodka:
- Podnoszenie dziecka spod pach z pozycji leżącej na plecach, to może przeciążać niedojrzałe mięśnie szyi i kręgosłupa.
- Zbyt długie noszenie w pozycji pionowej, zwłaszcza w pierwszych tygodniach życia.
- Noszenie zawsze na tym samym ramieniu, co może wpływać na asymetrię napięcia mięśniowego.
- Brak podparcia główki – u noworodka mięśnie szyi są jeszcze zbyt słabe, by samodzielnie ją utrzymać.
- Blokowanie kończyn podczas trzymania dziecka, co ogranicza naturalną pracę mięśni i może powodować dyskomfort.
Nawet jeśli któreś z powyższych zdarzyło Ci się już popełnić, bez paniki. Ciało dziecka jest elastyczne, a najważniejsze to uczyć się i reagować na potrzeby maluszka. Zmiana nawyków jest w Twoim zasięgu.
Kąpiel, odbijanie, codzienność – jak bezpiecznie trzymać maluszka? W codziennych sytuacjach np. podczas karmienia, przewijania czy kąpieli, ważne jest nie tylko to, jak trzymasz dziecko, ale jak się przy tym czujesz. Pewność i spokój opiekuna są dla noworodka sygnałem bezpieczeństwa.
- Odbijanie po karmieniu: Przytrzymaj dziecko pionowo, z główką opartą na Twoim ramieniu. Jedną ręką podtrzymuj jego tułów i pupę, a drugą delikatnie masuj plecki. Alternatywnie możesz położyć dziecko na swoich udach, na brzuszku, z głową nieco wyżej niż reszta ciała.
- Kąpiel: Włóż rękę pod główkę dziecka, a przedramieniem kontroluj jego tułów. Druga ręka pozostaje wolna do mycia. Ta technika pozwala czuć się pewnie i unikać sytuacji, w których dziecko wyślizguje się z rąk.
Nie obawiaj się! Pierwsze kąpiele mogą być trudne, ale z czasem nabierzesz wprawy. Jeśli boisz się, że robisz coś źle, poproś o pokaz od położnej środowiskowej lub skorzystaj z filmów edukacyjnych rekomendowanych przez Polskie Towarzystwo Neonatologiczne.
5 złotych zasad bezpiecznego noszenia noworodka Na zakończenie – pięć zasad, które warto mieć z tyłu głowy:
- Zachowaj spokój – Twoje napięcie udziela się dziecku. Mów cicho, uśmiechaj się, bądź blisko.
- Zadbaj o linię ciała – główka, szyja i tułów powinny tworzyć jedną linię, bez skrętów i wygięć.
- Zmieniając ręce, zmieniaj strony – unikniesz asymetrii mięśniowej u dziecka.
- Zawsze podpieraj główkę, dopóki maluszek sam jej nie kontroluje.
- Noś dziecko w pozycji „fasolki” – z zaokrąglonym grzbietem i podciągniętą miednicą, co wspiera rozwój motoryczny.
Noszenie i podnoszenie noworodka to nie tylko troska o jego bezpieczeństwo fizyczne, ale też budowanie relacji, czułości i bliskości. Te codzienne czynności są podstawą zdrowego rozwoju emocjonalnego i ruchowego Twojego dziecka, a Ty, krok po kroku, stajesz się w tym mistrzem.
*Źródła: Ministerstwo Zdrowia – Standardy opieki okołoporodowej, 2019 WHO – Newborn care guidelines, 2023 Polskie Towarzystwo Neonatologiczne – materiały edukacyjne Kędzierska J. – Rozwój psychoruchowy niemowląt, PZWL, 2021*