Karmienie piersią to wyjątkowy czas, który łączy mamę i dziecko nie tylko fizycznie, ale i emocjonalnie. Wiele kobiet jeszcze w ciąży zastanawia się, jak długo będą karmić, czy uda im się wytrwać zalecane sześć miesięcy wyłącznego karmienia piersią, a może nawet dłużej. W rzeczywistości nie istnieje jeden, uniwersalny moment, w którym trzeba zakończyć laktację. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby przez pierwsze pół roku życia dziecko było karmione wyłącznie mlekiem mamy, a następnie – przy wprowadzaniu posiłków stałych – kontynuować karmienie piersią tak długo, jak chcą tego obie strony. To oznacza, że ostateczna decyzja należy do Ciebie i Twojego dziecka. Dla niektórych rodzin zakończenie karmienia przychodzi naturalnie po kilku miesiącach, inne mamy karmią przez kilka lat. Każdy scenariusz może być właściwy – ważne, by był zgodny z Waszymi potrzebami i sytuacją życiową.
Jak rozpoznać, że dziecko jest gotowe? Pierwsze sygnały gotowości na rozszerzanie diety pojawiają się zazwyczaj między 4. a 6. miesiącem życia. Maluch zaczyna interesować się jedzeniem rodziców, chętnie otwiera buzię na nowe smaki i uczy się siedzieć z podparciem. To moment, w którym możesz zacząć stopniowo wprowadzać inne produkty, pamiętając jednocześnie, że mleko mamy nadal pozostaje podstawą diety dziecka. Niektóre mamy decydują się kontynuować karmienie tylko rano i wieczorem, inne wybierają pełne odstawienie, gdy dieta dziecka jest już wystarczająco urozmaicona. Warto pamiętać, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie – jedne szybko akceptują nowe smaki i odstawiają pierś bez większego problemu, inne potrzebują więcej czasu i bliskości, którą daje karmienie.
Kiedy jednak wprowadzasz zmiany, istotne jest, by obserwować dziecko – jego reakcje, apetyt i samopoczucie. Jeśli maluch dobrze przybiera na wadze, jest zdrowy i aktywny, możesz spokojnie stopniowo zmniejszać liczbę karmień. Proces odstawiania nie powinien być gwałtowny – nagłe przerwanie karmienia może być trudne zarówno dla mamy (z uwagi na ryzyko zastoju pokarmu), jak i dla dziecka, które traktuje pierś nie tylko jako źródło jedzenia, ale i bezpieczeństwa.
Kiedy nie kończyć karmienia? Choć nie istnieje jeden „zły moment” na odstawienie dziecka, są sytuacje, w których lepiej z tym poczekać. Jeśli maluch zaczyna adaptację w żłobku, przeżywa intensywną separację z mamą lub w rodzinie pojawia się rodzeństwo, odstawienie może spotęgować poczucie niepokoju i braku stabilizacji. Podobnie w sytuacjach dużych zmian, takich jak przeprowadzka, powrót mamy do pracy czy choroba dziecka – pierś staje się wtedy ważnym źródłem pocieszenia i bliskości. Warto też pamiętać, że mama ma prawo do własnych decyzji – jeśli karmienie staje się dla niej trudne, bolesne albo zbyt obciążające psychicznie, również może być to sygnał, że nadszedł czas na zmiany. Karmienie piersią powinno wspierać całą rodzinę, a nie prowadzić do frustracji czy poczucia winy. Dlatego najważniejsze, by decyzja była podjęta świadomie, z troską zarówno o dziecko, jak i o mamę.
Odstawienie z czułością i spokojem Proces zakończenia karmienia piersią nie musi oznaczać nagłego zerwania bliskości. To raczej kolejny etap w budowaniu relacji z dzieckiem. Warto w tym czasie szukać alternatywnych sposobów na okazywanie czułości – przytulanie, wspólne czytanie, noszenie w chuście czy codzienne rytuały przed snem. Dzięki temu dziecko uczy się, że więź z mamą nie kończy się wraz z karmieniem, a bliskość można pielęgnować na wiele sposobów. Każda historia karmienia jest inna, dlatego nie porównuj się do innych mam. To, co sprawdza się w jednej rodzinie, nie musi być właściwe w innej. Zaufaj sobie, swojemu ciału i swojej intuicji. Pamiętaj, że decyzja o zakończeniu karmienia piersią nie definiuje tego, jaką jesteś mamą. To tylko jeden z etapów macierzyństwa – wyjątkowego, wymagającego i pięknego czasu, który każdego dnia pisze własny scenariusz.
*Źródła: WHO (2022). Infant and Young Child Feeding. American Academy of Pediatrics (2022). Breastfeeding and the Use of Human Milk. Ministerstwo Zdrowia (2021). Karmienie piersią – zalecenia i wsparcie dla rodziców. Fundacja Bank Mleka Kobiecego – materiały edukacyjne dla rodziców.*