Pierwszy rok życia dziecka to czas niezwykle intensywnych zmian, zarówno w sferze fizycznej, jak i emocjonalnej. Wielu rodziców zauważa, że maluch, który jeszcze niedawno zasypiał bez większych trudności, nagle zaczyna mieć problemy z wieczornym wyciszeniem. Może to objawiać się długim wierceniem się w łóżeczku, płaczem, a nawet całkowitą odmową snu. W tym okresie rozwój mózgu jest wyjątkowo dynamiczny. Dziecko uczy się chodzić, ćwiczy koordynację ruchową, rozwija mowę i zaczyna rozumieć coraz więcej z tego, co dzieje się wokół niego. Wzrost świadomości otoczenia sprawia, że roczniak zaczyna mieć większe trudności z „odcięciem się” od bodźców i spokojnym zaśnięciem. Dodatkowo na sen wpływa też pojawienie się emocji takich jak radość, frustracja czy strach, które maluch dopiero uczy się regulować.
Najczęstsze przyczyny trudności z zasypianiem Jednym z głównych powodów nocnych pobudek jest tzw. skok rozwojowy. Mózg dziecka intensywnie pracuje nad przyswajaniem nowych umiejętności, a to może powodować większą pobudliwość. Równie częstym czynnikiem jest lęk separacyjny. Maluch obawia się rozstania z rodzicem i protestuje, gdy zostaje sam w pokoju. Do tego dochodzą kwestie zdrowotne: ząbkowanie, infekcje górnych dróg oddechowych, a nawet alergie mogą zaburzać spokojny sen. Warto też zwrócić uwagę na organizację dnia, jeśli ostatnia drzemka jest zbyt późno, a czas przed snem wypełniają głośne, stymulujące aktywności, zasypianie będzie utrudnione. Nawet drobne zmiany w codziennych rytuałach mogą wpłynąć na poczucie bezpieczeństwa dziecka.
Jak pomóc dziecku lepiej zasypiać? Kluczem jest wprowadzenie przewidywalnej rutyny. Regularne pory drzemek, posiłków i kąpieli pomagają maluchowi poczuć się pewnie i bezpiecznie. Warto stworzyć prosty rytuał wieczorny, może to być ciepła kąpiel, krótka zabawa w wyciszonym otoczeniu, czytanie książeczki i przytulanie. Światło w pokoju powinno być przygaszone, a dźwięki stonowane. W przypadku lęku separacyjnego można spróbować zostawić dziecku miękką przytulankę lub kocyk pachnący mamą albo tatą. Jeśli problemy wynikają z ząbkowania, pomocne mogą być chłodzące gryzaki czy konsultacja z pediatrą w sprawie łagodnych środków przeciwbólowych. Dobrze jest też zadbać o odpowiednią temperaturę w pokoju, optymalna to 18–21°C.
Kiedy warto szukać pomocy specjalisty? Jeżeli trudności z zasypianiem utrzymują się dłużej niż kilka tygodni i zaczynają wpływać na funkcjonowanie całej rodziny, warto zasięgnąć porady pediatry lub psychologa dziecięcego. Specjalista oceni, czy problem mieści się w normach rozwojowych, czy wymaga szerszej diagnostyki. Należy pamiętać, że każde dziecko ma indywidualne potrzeby dotyczące snu. Jedne przesypiają długie godziny, inne budzą się częściej, ale szybko zasypiają ponownie. Czasem wystarczy drobna zmiana w organizacji dnia, aby sen malucha znów stał się spokojny. Wsparcie i cierpliwość rodzica są tu kluczowe – poczucie bezpieczeństwa, jakie dajemy dziecku przed snem, buduje zdrowe nawyki na przyszłość.
*Źródła: Instytut Matki i Dziecka – imid.med.pl Polskie Towarzystwo Pediatryczne – ptpediatria.pl Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę – https://fdds.pl*