Sen noworodka to nie sen dorosłego. Noworodek nie zna jeszcze dnia ani nocy. Jego układ nerwowy jest w trakcie intensywnego rozwoju, dlatego cykle snu u najmłodszych znacząco różnią się od tych, które znamy jako dorośli. W pierwszych tygodniach życia dziecko potrafi spać nawet 16–18 godzin na dobę, z przerwami na karmienie i zmianę pieluszki. Sen ten jest nieregularny, często przerywany, a dominującą jego część stanowi tzw. sen aktywny, odpowiednik fazy REM u dorosłych. To właśnie w tym czasie mózg dziecka intensywnie pracuje, przetwarzając nowe bodźce i wspierając rozwój układu nerwowego.
Czego spodziewać się po pierwszym miesiącu? W okolicach 4. do 6. tygodnia życia, rytm snu zaczyna się nieco stabilizować. Niemowlę zaczyna powoli wydłużać okresy czuwania w ciągu dnia, a także spać dłużej nocą (choć nadal budzi się co kilka godzin). To moment, kiedy warto wprowadzać łagodne rytuały wieczorne, takie jak kąpiel, kojąca muzyka czy wyciszona atmosfera. Rytuały te nie mają od razu „nauczyć” dziecka spania, ale pomagają mu budować skojarzenia z porą nocną i bezpieczeństwem. To także czas, gdy sen zaczyna dzielić się na coraz bardziej wyraźne fazy: sen głęboki i lekki.
Jak wspierać rozwój zdrowych nawyków? Choć noworodki same regulują swoje potrzeby snu, rodzic może im w tym subtelnie pomóc. Kluczowe jest obserwowanie sygnałów senności: ziewania, pocierania oczek, nagłego rozdrażnienia. Próba „przetrzymania” dziecka zazwyczaj kończy się przebodźcowaniem i trudnościami w zasypianiu. Warto także dbać o różnicowanie pory dnia i nocy. W dzień pozwalaj na światło i dźwięki otoczenia, nocą ogranicz je do minimum. Unikaj karmienia i przewijania przy silnym świetle, a zamiast tego wprowadź stonowaną, spokojną rutynę. Czasami to właśnie drobne zmiany przynoszą największe efekty.
Kiedy warto skonsultować się ze specjalistą? Choć zmienność i fragmentacja snu w pierwszych miesiącach życia to norma, są sytuacje, które mogą wymagać uwagi. Jeżeli dziecko śpi znacznie krócej niż 12 godzin na dobę, nie budzi się na karmienia lub przeciwnie, wydaje się stale niespokojne i nie może zasnąć, warto skonsultować się z pediatrą. Utrzymujące się problemy ze snem mogą czasem świadczyć o trudnościach rozwojowych, refluksie lub innych dolegliwościach wymagających wsparcia. Warto zaufać swojej intuicji i pamiętać, że każdy maluch ma swój indywidualny rytm, ale nie jesteśmy w tym sami jako rodzice.
*Źródła: American Academy of Pediatrics – Healthy Sleep Habits: Birth to 12 Months Niemelä, T., et al. (2021). Development of Infant Sleep Patterns: A Longitudinal Study. Sleep Medicine Reviews National Institutes of Health (NIH) – Understanding Infant Sleep Cycles Zero to Three – Sleep: What Every Parent Needs to Know*