W pierwszych miesiącach życia niemowlę intensywnie eksperymentuje z karmieniem. Czasem jednak proces ten bywa utrudniony. Jeśli dziecko regularnie odmawia jedzenia, traci na masie lub jego przyrost wagi odbiega znacząco od normy, to może być oznaka problemu wymagającego fachowej oceny. Dodatkowe sygnały alarmowe to częste ulewania, wymioty, duszności przy ssaniu, zbyt szybkie lub zbyt wolne tempo jedzenia, czy też uporczywe odrzucanie piersi lub smoczka. Ważne jest, by nie ignorować objawów, które stale się powtarzają.
Możliwe przyczyny trudności w karmieniu Trudności z przyjmowaniem pokarmu mogą wynikać z szeregu przyczyn. Niektóre są natury anatomicznej np. zbyt krótkie wędzidełko, wady podniebienia, refluks żołądkowo-przełykowy, przerost migdałków. Inne mają charakter neurologiczny lub motoryczny np. osłabienie napięcia mięśniowego, zaburzenia neurologiczne czy wcześniactwo. Stres matki, złe ułożenie dziecka przy karmieniu, problemy laktacyjne (m.in. niewłaściwa technika ssania) także mogą wpływać na tolerancję i chęć jedzenia. W wielu przypadkach występuje kilka współistniejących czynników, dlatego rzetelna ocena przez specjalistę może wskazać właściwy kierunek działania.
Co mogą zrobić rodzice zanim sięgną po konsultację Rodzice, zauważając sygnały ostrzegawcze, mogą podjąć kroki samopomocowe, które nie zastąpią diagnozy, ale mogą ograniczyć stres. Warto zadbać o spokojne otoczenie podczas karmienia, unikać hałasu, jasnych świateł i nadmiaru bodźców. Należy obserwować ułożenie dziecka: głowa, tułów i miednica w linii prostej, blisko pierś lub butelka. Czas karmienia nie powinien być zbyt długi. Jeśli dziecko się męczy, można przerwać i powrócić do karmienia później. Przy karmieniu butelką ważne jest, by smoczek miał odpowiedni przepływ, a pozycja dziecka była komfortowa. Warto też wspierać laktację u matki poprzez dobre nawodnienie, odpowiednie odżywianie i odpoczynek. Jeśli sytuacja nie poprawia się w ciągu kilku dni lub wręcz się pogarsza, konieczna jest konsultacja lekarska.
Konsultacje i leczenie – kiedy i do kogo się zgłosić Gdy objawy utrzymują się lub nasilają, warto udać się do poradni laktacyjnej, doradcy laktacyjnego, pediatry lub chirurga dziecięcego. Specjalista oceni anatomię jamy ustnej, motorykę ssania, masę ciała oraz ogólny stan zdrowia dziecka. W zależności od przyczyny, możliwe interwencje obejmują ćwiczenia logopedyczne, korektę anatomiczną (np. skrócone wędzidełko), terapię refluksu, modyfikację techniki karmienia oraz wsparcie laktacyjne. Długofalowa opieka interdyscyplinarna (pediatra + doradca laktacyjny + fizjoterapeuta + logopeda) zwiększa szanse na powrót do bezpiecznego, spokojnego karmienia. Wczesne reagowanie zapobiega pogłębianiu się problemu oraz pozwala dziecku rozwijać zdrowe nawyki żywieniowe bez obciążenia emocjonalnego.
*Źródła: Główna Komisja Studiów Służb Świadczeń Zdrowotnych, Polska Poznawczo-Karmieniowa Rekomendacja, 2021. Komitet Żywienia Pediatrycznego Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, „Zaburzenia karmienia u dzieci” – Rocznik Pediatryczny. Instytut Matki i Dziecka, Poradnik laktacyjny – publikacje i wytyczne. Polska Federacja Stowarzyszeń „Nasz Bocian” – materiały edukacyjne dot. karmienia i opieki w pierwszych miesiącach życia dziecka.*