Podczas ciąży w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian, również w krwiobiegu. Krążenie dopasowuje się do nowej sytuacji, produkujemy więcej krwi, tzw. opór naczyniowy zmniejsza się. Wskutek tych zmian na początku ciąży ciśnienie krwi spada, by w późniejszym etapie znowu rosnąć. Takie wahania ciśnienia nie są zatem niczym niezwykłym i dla większości kobiet są zupełnie nieodczuwalne.
Czasem jednak zdarza się, że skoki ciśnienia są zbyt duże, co może nieść ze sobą pewne komplikacje. Jednym z najczęściej spotykanych powikłań jest zatrucie ciążowe. Pierwszym jego objawem, nieodczuwalnym dla kobiety, jest wzrost ciśnienia krwi, który powoduje przedostawanie się białek do moczu. Mamy wówczas do czynienia z preeklampsją, czyli stanem przedrzucawkowym. Aby jak najwcześniej wykryć tę przypadłość, podczas comiesięcznych wizyt kontrolnych mierzy się ciężarnym ciśnienie oraz zleca badanie moczu. Prawidłowe ciśnienie krwi w ciąży nie powinno przekraczać 140/90, a jeśli jest wyższe, świadczy o nadciśnieniu tętniczym. Jeżeli zaś równocześnie wyniki badań wykazują obecność białka w moczu, diagnozuje się preeklampsję, a potocznie mówi się o zatruciu ciążowym.
Nieleczone nadciśnienie lub zatrucie ciążowe może mieć wpływ na funkcjonowanie wielu narządów. W najgorszym przypadku może doprowadzić do bardzo poważnego stanu: eklampsji, czyli rzucawki. Jego następstwem może zaś być zespół HELLP – stan zagrożenia życia, w którym ograniczona zostaje zdolność krwi do koagulacji, co ma destrukcyjny wpływa na wiele organów. W profilaktyce najważniejsze jest regularne badanie moczu oraz kontrola ciśnienia krwi w czasie wizyt u położnej. Występują również objawy, które ciężarna może sama u siebie zaobserwować:
• ból głowy (rosnące ciśnienie krwi wywołuje uczucie ucisku w głowie, które nie ustępuje po zażyciu paracetamolu ani odpoczynku); • opuchlizna (uwolnione proteiny sprzyjają gromadzeniu płynów w organizmie); • zaburzenia widzenia (takie jak błyski lub mroczki przed oczami); • nudności, wymioty; • ogólne osłabienie organizmu; • ból pod prawym żebrem.
Niektóre z tych symptomów są oczywiście normalnym zjawiskiem w ciąży, mimo to warto poinformować o ich wystąpieniu lekarza prowadzącego ciążę, aby wykluczył możliwość zatrucia ciążowego.
Ogólnie rzecz biorąc, zatrucie ciążowe nie jest powszechną dolegliwością – dotyka zaledwie 2-10% ciężarnych. Jeśli nie doświadczyłaś problemów z ciśnieniem w pierwszej ciąży, jest mało prawdopodobne, by spotkało Cię to w kolejnej. Dużo częściej przytrafia się to pierworódkom: dwie na trzy kobiety z zatruciem ciążowym spodziewają się pierwszej pociechy.
Tak naprawdę wciąż nie wiadomo, co jest przyczyną zatrucia ciążowego. Przypuszcza się, że na prawdopodobieństwo jego wystąpienia składa się wiele różnych czynników: wiek, waga, palenie, obciążenia genetyczne czy typ ciąży. Podsumowując, przyczyna występowania zatrucia ciążowego nie jest do końca zbadana. Wiadomo natomiast, że sprzyja ono zmianom w łożysku, które mogą mieć wpływ na odżywianie dziecka. Dlatego zaleca się, by kobietom, u których zdiagnozowano ową przypadłość, regularnie wykonywano szczegółowe badania ultrasonograficzne mające na celu oszacowanie przepływu pępowinowego oraz kontrolowanie wzrostu maluszka.
Źródło:
- Myles Textbook for Midwives 16th edition Jayne Marshall Maureen Raynor
- Pre-eclampsia: pathogenesis, novel diagnostics and therapies Elizabeth A. Phipps, Ravi Thadhani, Thomas Benzing, and S. Ananth Karumanchi. PMID: 30792480