Tuberculosis

Gruźlica

Preglife

ByPreglife

Vi har valt att samarbeta med experter som har en omfattande erfarenhet för att du ska få så relevant och faktabaserad information som möjligt under din graviditet, efter födseln och de första 2 åren med ditt barn.

Gruźlica to choroba bakteryjna wywoływana przez Mycobacterium tuberculosis. Przez ostatnie dekady w wielu krajach wydawało się, że to problem przeszłości - ale w ostatnich latach wraca w wielu częściach świata. W Polsce w 2019 roku odnotowano 5321 nowych zachorowań. Bakterie gruźlicy przenoszą się drogą kropelkową - kiedy osoba chora kaszle, kicha czy mówi, zarazki mogą unosić się w powietrzu i wniknąć do dróg oddechowych kolejnych osób. Dla przyszłej mamy gruźlica to temat istotny nie tylko ze względu na własne zdrowie, ale też zdrowie dziecka - istnieje ryzyko transmisji, gdy zakażenie wystąpi w ciąży.

Kiedy i jak diagnozuje się gruźlicę w ciąży?

  • Jeśli podczas pierwszych wizyt położna lub ginekolog stwierdzi czynniki ryzyka (np. długotrwały kaszel, kontakt z osobą chorą, pobyt w regionach o wysokiej zachorowalności), może zalecić badania obrazowe, jak prześwietlenie płuc (RTG klatki piersiowej) - zwykle z osłoną brzucha.
  • Może być też wykonana próba tuberkulinowa (skórna, test Mantoux) lub badania krwi (IGRA) - aby ocenić, czy występuje utajone zakażenie prątkiem gruźlicy.
  • Jeśli kobieta miała gruźlicę przed ciążą, lekarze często zlecają dodatkowe badania czynności płuc, by ocenić, jak bardzo układ oddechowy poradzi sobie podczas ciążowego obciążenia.
  • W diagnostyce ważne jest wykluczenie aktywnej choroby gruźliczej - czyli sytuacji, gdy bakterie namnażają się i powodują objawy - zanim podejmie się leczenie.

Jak gruźlica może wpłynąć na ciążę i dziecko?

  • Jeśli kobieta zachoruje w czasie ciąży, bakterie gruźlicy mogą przenikać do łożyska i tym samym zagrozić dziecku już przed urodzeniem.
  • Podczas porodu może też dojść do kontaktu z prątkami gruźlicy.
  • Dziecko może w przyszłości rozwinąć gruźlicę wrodzoną lub mieć osłabiony układ odpornościowy, co może sprzyjać bardziej agresywnemu przebiegowi choroby.
  • U matki gruźlica niesiona w ciąży wiąże się z ryzykiem pogorszenia stanu zdrowia, obniżonej wydolności oddechowej, komplikacji ciążowych.
  • Nieleczona gruźlica w ciąży może zwiększyć ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu lub niskiej masy urodzeniowej.

Leczenie gruźlicy w ciąży

  • Jeśli zdiagnozowano aktywne zakażenie gruźlicze, leczenie zawsze się wdraża - ryzyko dla matki i dziecka jest większe niż ewentualne ryzyko stosowania leków.
  • Standardowy schemat leczenia obejmuje leki takie jak isoniazyd (INH), rifampicyna (RIF) i etambutol (EMB) - te leki przenikają przez łożysko, ale według dostępnej wiedzy nie powodują wad rozwojowych.
  • Pyrazinamid (PZA) bywa stosowany w ciąży, chociaż w niektórych krajach unika się go ze względu na ograniczone dane o bezpieczeństwie.
  • Lek streptomycynę (aminoglikozyd) uważa się za przeciwwskazaną w ciąży, z racji ryzyka uszkodzenia słuchu u płodu.
  • Leczenie trwa kilka miesięcy (zwykle 6 lub więcej), w zależności od wrażliwości prątków, stanu klinicznego i współistniejących warunków zdrowotnych.
  • Leczenie latentnej (utajonej) gruźlicy w ciąży bywa rozważane ostrożnie - często postępuje się obserwacyjnie, chyba że istnieje wysokie ryzyko progresji do aktywnej choroby.

Co możesz zrobić, jeśli jesteś w ciąży (lub planujesz ciążę)

  • Jeśli masz objawy: przewlekły kaszel, duszność, osłabienie, nocne poty, utrata masy - zgłoś to lekarzowi i poproś o badania w kierunku gruźlicy.
  • Jeśli miałaś kontakt z osobą chorą - nawet jeśli sama nie masz objawów - poinformuj lekarza, aby mógł zlecić badania kontrolne.
  • Unikaj przebywania w zamkniętych pomieszczeniach z osobami podejrzanymi o gruźlicę (kaszel, osłabienie).
  • Współpracuj ściśle z lekarzem - jeśli terapia zostanie zalecona, stosuj ją regularnie i zgodnie z zaleceniami (bez pomijania dawek).
  • Zapewnij, by placówka medyczna prowadząca Twoją ciążę wiedziała o Twoim statusie gruźlicy - by mogła zapewnić odpowiedni nadzór i profilaktykę dla dziecka.

*Źródła CDC - Tuberculosis in Pregnancy (cdc.gov) CDC MMWR - Treatment of Tuberculosis (2003 guidelines, aktualizowane) (cdc.gov) PMC - Tuberculosis in pregnancy (Przegląd literatury, m.in. bezpieczeństwo leczenia) (pmc.ncbi.nlm.nih.gov) CDC Stacks - Latent Tuberculosis Infection: A Guide for Primary Health Care Providers (stacks.cdc.gov) DOZ.pl - „Gruźlica - przyczyny, objawy, leczenie, powikłania. Jak zapobiegać gruźlicy?” (doz.pl) Medycyna Praktyczna / MP.pl - artykuły o gruźlicy i chorobach zakaźnych w ciąży (mp.pl)*