Kiła (syfilis) to bakteryjna choroba przenoszona głównie drogą płciową, wywoływana przez Treponema pallidum. Można się nią też zarazić przez kontakt z krwią (np. transfuzje - dziś rzadko, bo krew jest dokładnie badana).
Największe zagrożenie w ciąży polega na tym, że bakterie mogą przeniknąć przez łożysko i zarazić dziecko. To tzw. kiła wrodzona - może prowadzić do poronień, obumarcia płodu, przedwczesnego porodu albo poważnych wad rozwojowych u noworodka. Dobra wiadomość jest taka, że kiłę można skutecznie leczyć i - jeśli zostanie wcześnie wykryta - nie musi zaszkodzić dziecku.
Badania przesiewowe w ciąży
- W Polsce badanie w kierunku kiły jest obowiązkowym elementem opieki prenatalnej.
- Najczęściej lekarz zleca je już podczas pierwszej wizyty w ciąży, zwykle między 6. a 10. tygodniem.
- Standardowe testy to badania serologiczne (np. VDRL, RPR, TPHA, FTA-ABS).
- Badanie powtarza się w III trymestrze, między 33. a 37. tygodniem ciąży.
Dzięki temu można szybko zareagować i wdrożyć leczenie, zanim bakterie zdążą zaszkodzić dziecku.
Leczenie w ciąży
- Złotym standardem leczenia kiły w ciąży jest antybiotykoterapia lekami zawierającymi penicylinę. To metoda leczenia, której skuteczność i bezpieczeństwo w ciąży zostały dobrze potwierdzone.
- Jeśli kobieta jest uczulona na penicylinę, stosuje się odczulanie (desensytyzację), aby i tak można było ją podać - alternatywne antybiotyki nie są wystarczająco skuteczne ani bezpieczne w ciąży.
- Leczenie matki daje realną szansę na uniknięcie zakażenia dziecka lub zmniejszenie jego skutków.
Ważne: leczenie trzeba przeprowadzić odpowiednio wcześnie - najlepiej co najmniej 4 tygodnie przed porodem, żeby dać czas na działanie antybiotyku.
Co grozi dziecku, jeśli kiła nie zostanie wykryta? Kiła wrodzona to poważna choroba. Może objawiać się:
- poronieniem, obumarciem płodu, przedwczesnym porodem,
- niską masą urodzeniową,
- deformacjami kości, powiększeniem wątroby i śledziony,
- zaburzeniami słuchu, wzroku, opóźnieniami rozwojowymi,
- wysypką, niedokrwistością, zapaleniem płuc u noworodka.
Dlatego tak ważne są badania przesiewowe i wczesne leczenie.
Co możesz zrobić?
- Upomnij się o badanie w kierunku kiły już na początku ciąży (to standard, ale dobrze mieć pewność).
- Jeśli wynik jest dodatni - nie panikuj, tylko jak najszybciej wdróż leczenie zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Zadbaj o partnera - on również powinien się zbadać i ewentualnie leczyć, aby nie doszło do ponownego zakażenia.
- Stosuj się do zaleceń - czasem konieczne są kolejne dawki i kontrolne badania.
- Pamiętaj, że odpowiednio leczona kiła nie musi oznaczać ryzyka dla dziecka.
Badanie w kierunku kiły to jedno z ważniejszych badań prenatalnych - dzięki niemu można szybko wykryć chorobę, a penicylina pozwala ją skutecznie wyleczyć i ochronić dziecko. Kluczem jest czas - im wcześniej rozpoznanie i leczenie, tym większa pewność, że ciąża będzie przebiegać bez komplikacji.
*Źródła Medycyna Praktyczna - „Kiła u kobiet w ciąży” Polskie Towarzystwo Dermatologiczne - „Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w kile” IUSTI Europe - European guideline on the management of syphilis PMC - „Syphilis management in pregnancy: review of guidelines” Przegląd Epidemiologiczny PZH - analiza kiły wrodzonej w Polsce ECDC - „Syphilis and congenital syphilis in Europe”*