KZM to choroba wirusowa wywoływana przez wirusa przenoszonego przez ukąszenie kleszcza. Przy odpowiednich warunkach wirus może trafić do układu nerwowego i spowodować zapalenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych.
Jeśli mieszkasz lub spędzasz czas w obszarach, gdzie kleszcze występują często (np. lasy, łąki, tereny zielone) - istnieje realne ryzyko zakażenia.
Objawy i przebieg choroby
- W pierwszej fazie często choroba przypomina grypę - gorączka, bóle mięśni, bóle głowy, ogólne osłabienie.
- Po kilku dniach (7–14 dni) niektóre osoby rozwijają objawy neurologiczne: sztywność karku, nudności, wymioty, zaburzenia świadomości, drgawki, objawy zapalenia opon mózgowych czy mózgu.
- U części chorych mogą pozostać trwałe powikłania neurologiczne - trudności z ruchem, zaburzenia pamięci, osłabienie.
KZM w ciąży - jakie są zagrożenia?
- Dotychczas brakuje pewnych danych potwierdzających, że wirus KZM przenosi się od matki na płód w czasie ciąży lub porodu.
- Jednak ze względu na ryzyko ciężkich postaci choroby neurologicznej - ochrona i zapobieganie kleszczom w ciąży ma sens.
- Decyzja o szczepieniu ciężarnej powinna być podejmowana indywidualnie - jeśli kobieta mieszka w bardzo wysokim ryzyku zakażenia, lekarz może rozważyć szczepienie. W Polsce szczepionki KZM są inaktywowane (zawierają wirusa niezdolnego do replikacji), co oznacza, że technicznie nie mogą wywołać samej choroby.
- Ulotka polskiego preparatu FSME-IMMUN wskazuje, że brak jest danych dotyczących stosowania go u kobiet ciężarnych - więc stosuje się ostrożnie, tylko gdy korzyści przewyższają ryzyko.
Kiedy i jak się szczepić - co mówią polskie zasady W Polsce szczepionka przeciw KZM jest dostępna, ale nie jest obowiązkowa.
- Standardowy cykl podstawowy to 3 dawki:
- pierwsza dawka,
- druga po 1-3 miesiącach, 3.trzecia po 9-12/5-12 miesiącach - w zaleznosci od stosowanego preparatu
- W trybie przyspieszonym druga dawka może być podana już po 14 dniach, gdy zależy Ci na szybszej ochronie.
- Odpowiednio zaszczepieni ludzie uzyskują wysoką ochronę - nawet do ~95 % po pełnym cyklu.
- Najlepiej zacząć szczepienia wcześniej przed sezonem kleszczy (np. zimą lub wczesną wiosną). Dzięki temu ochrona jest już aktywna, gdy kleszcze działają intensywnie.
Jak postępować w ciąży - środki ostrożności i profilaktyka
Unikaj ukąszeń kleszczy - to najpewniejsza ochrona, jeśli nie możesz zaszczepić się w trakcie ciąży.
- noś ubrania osłaniające nogi i ręce, najlepiej jasne - żeby łatwo zauważyć kleszcza,
- stosuj repelenty dopuszczone w ciąży,
- unikaj przechodzenia przez gęste zarośla, wysokie trawy.
- Jeżeli jesteś w regionie o wysokiej zapadalności i lekarz uzna, że korzyści przewyższają ryzyko - możliwe jest rozważenie szczepienia (jako opcja „na życzenie”) po indywidualnej ocenie.
- Jeśli miałaś już dawki szczepionki przed ciążą - kontynuacja może być możliwa, ale też po konsultacji z lekarzem.
- Ważne: jeśli zauważysz u siebie objawy neurologiczne lub objawy choroby po ukąszeniu - natychmiast zgłoś się do lekarza.
*Źródła MP.pl - „Ciąża a szczepienie przeciwko odkleszczowemu zapaleniu mózgu” Medycyna Praktyczna Charakterystyka produktu FSME-IMMUN - informacje o przeciwwskazaniach i danych bezpieczeństwa w ciąży webfiles.pfizer.com DOZ.pl - artykuł o szczepieniu przeciw KZM, wskazaniach i ostrożnościach DOZ Ulotka FSME-IMMUN - brak danych dotyczących stosowania w ciąży Rejestry Medyczne MP.pl - ogólne zasady szczepień przeciw KZM i ciąża jako niekonieczne przeciwwskazanie Medycyna Praktyczna PZH / szczepienia.pzh.gov.pl — informacje o planowaniu szczepienia przeciw KZM przed sezonem kleszczy Szczepienia.Info*