Ciąża to delikatny czas dla osoby zmagającej się z myślami związanymi z zaburzeniami odżywiania. Codzienna rzeczywistość, rosnący brzuch i przybieranie na wadze, może być dużym wyzwaniem dla kobiety, która ma lub miała zaburzenia odżywiania.
Świadomość, że oczekiwanie na dziecko wiąże się ze zmianami, zarówno fizycznymi, jak i psychicznymi, może zwiększyć szansę na ponowne wejście w dawne schematy. Ważne jest jednak, aby porozmawiać ze swoim lekarzem, położną lub inną osobą, której ufasz, jeśli zauważysz, że problemy się nasilają. Jeśli w przeszłości zmagałaś się z zaburzeniami odżywiania, warto o tym poinformować swojego lekarza lub położną. Jeśli uporałaś się z tym problemem, informacja to może wydawać się nieistotna, jednak w rzeczywistości problem ten może powrócić w czasie ciąży. Czasem wystarczy jedna rozmowa, by nabrać dystansu i złagodzić niepokój.
Znaczenie wsparcia medycznego Kobiety w ciąży zmagające się z zaburzeniami odżywiania, należą do grupy wysokiego ryzyka i potrzebują pomocy oraz wsparcia ze strony personelu medycznego. Osoba cierpiąca na zaburzenia odżywiania jest bardziej narażona na powikłania podczas porodu, takie jak przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa dziecka, stan przedrzucawkowy czy poronienie. Dzięki odpowiedniemu wsparciu ryzyko to może zostać zminimalizowane lub całkowicie wyeliminowane. Ważne jest, aby od początku mieć przy sobie zespół specjalistów, w tym dietetyka i psychologa. Jeśli zmagasz się z zaburzeniem odżywiania i starasz się o dziecko, koniecznie porozmawiaj z ekspertem - połączenie stresu, niskiego spożycia kalorii i nadmiernej aktywności fizycznej może bowiem prowadzić do niepłodności poprzez zatrzymanie owulacji.
Ciąża, jako motywacja do zmian Warto pamiętać, że u wielu kobiet objawy zaburzeń odżywiania ulegają poprawie w czasie ciąży. Dziecko rosnące w macicy staje się motywacją do tego, by przejąć kontrolę nad symptomami. U niektórych udaje się wreszcie przestać objadać, wymiotować, a także zacząć jeść więcej i ćwiczyć mniej, wszystko z myślą o dziecku. Nie oznacza to jednak, że problem znika sam z siebie. U wielu kobiet objawy mogą powrócić po porodzie. Badania przeprowadzone przez Karolinska Instytut pokazują, że aż 12,8% (czyli więcej niż co dziesiąta świeżo upieczona mama), może cierpieć na zaburzenia odżywiania, w porównaniu do 5,3% kobiet w ciąży.
Szansa na trwałą zmianę Ciąża i macierzyństwo mogą również stać się początkiem trwałej przemiany. Stare schematy zostają zachwiane, a nowe, zdrowe nawyki zaczynają się utrwalać. Ciało, które przez długi czas było przedmiotem niezadowolenia, zyskuje nowe znaczenie i wartość, z której można się cieszyć. Pojawienie się dziecka i wyobrażenie sobie wspólnej przyszłości z rodziną może być impulsem, którego potrzeba, by naprawdę stawić czoła problemom. Aby zwiększyć szansę na pozytywną zmianę: porozmawiaj ze swoim lekarzem o swoich przemyśleniach i o tym, jakiego wsparcia potrzebujesz.
Pierwsze chwile jako świeżo upieczona mama Dla kobiety, która zmaga lub zmagała się z zaburzeniami odżywiania, pierwsze tygodnie po porodzie mogą być szczególnie trudne. Jak wspomniano wcześniej, po porodzie wzrasta ryzyko nawrotu choroby. U kobiet z zaburzeniami odżywiania zwiększa się również ryzyko wystąpienia depresji poporodowej. Problemy związane z jedzeniem, ciałem i obrazem siebie w kontekście macierzyństwa są więc kwestią, którą należy traktować bardzo poważnie. Zaburzenia odżywiania to poważne choroby wymagające leczenia. By uzyskać właściwe wsparcie, kluczowe jest, by mówić otwarcie o swoich trudnościach, również po narodzinach dziecka. Nie bój się prosić o pomoc! To ważne zarówno dla Ciebie, jak i Twojego dziecka. Pamiętaj, że nie musisz przechodzić przez to sama.
Porady:
- Jeśli starasz się o dziecko, powinnaś skupić się na:
- Utrzymaniu zdrowej masy ciała
- Ułożeniu zdrowej diety przy pomocy dietetyka
- Wypracowaniu zrównoważonych nawyków aktywności fizycznej
- Rozpoczęciu lub kontynuowaniu terapii
Jeśli jesteś w ciąży, powinnaś:
- Poinformować lekarza prowadzącego o swojej historii zaburzeń odżywiania
- Dążyć do zdrowego przyrostu masy ciała
- Dbać o swoje ciało
- Kontynuować terapię
- Jeśli właśnie urodziłaś dziecko, powinnaś:
- Prosić o wsparcie przyjaciół i rodziny, ponieważ ryzyko depresji poporodowej jest wyższe
- Pozwolić dietetykowi pomóc w ustaleniu nowej diety, ponieważ istnieje ryzyko nawrotu zaburzeń po porodzie
Fakty na temat diagnoz zaburzeń odżywiania:
Anoreksja Anoreksja charakteryzuje się znaczną, niską masą ciała, zaburzonym postrzeganiem własnego ciała oraz niską samooceną, silnie zależną od wagi i kształtu ciała. Lęk przed przybraniem na wadze lub byciem grubym prowadzi do restrykcyjnych diet i głodzenia się. Często towarzyszy temu kompulsywne ćwiczenie fizyczne.
Bulimia Przy bulimii osoba traci kontrolę nad jedzeniem i objada się dużymi ilościami jedzenia. Następnie próbuje to zrekompensować poprzez wywoływanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających, post lub przymusowe ćwiczenia.
Kompulsywne objadanie się Zaburzenie to przypomina bulimię pod względem utraty kontroli nad jedzeniem, czyli napadów objadania się dużymi porcjami w krótkim czasie. Jednak w przeciwieństwie do bulimii osoba nie podejmuje tak intensywnych działań kompensacyjnych, aby pozbyć się jedzenia po napadzie. Jest to uważane za najczęstszą formę zaburzeń odżywiania.
Atypowe zaburzenia odżywiania Występuje wtedy, kiedy wiele osób nie spełnia wszystkich kryteriów diagnostycznych dla określonego zaburzenia odżywiania. W takich przypadkach stosuje się diagnozę atypową. Powszechne jest błędne przekonanie, że jest to łagodniejsza forma zaburzenia, co nie jest prawdą.
ARFID Unikanie/restrykcyjne zaburzenie odżywiania (ang. Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder – ARFID) oznacza długotrwałe ograniczenie jedzenia, które prowadzi do niedoborów żywieniowych lub utraty masy ciała. W odróżnieniu od innych zaburzeń odżywiania, motywacją nie jest chęć bycia szczupłym ani niezadowolenie z własnego ciała.
Źródła:
- Eating Disorder Hope. (2017, July 30). Dealing with Pregnancy and Eating Disorders, What to Expect. https://www.eatingdisorderhope.com/treatment-for-eating-disorders/special-issues/pregnancy/body-image-nutrition-change-coping.
- Eating Disorders and Pregnancy. (2021, July 16). American Pregnancy Association. https://americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/pregnancy-health-wellness/eating-disorders-and-pregnancy/.
- Eating disorders in pregnancy. (2018, October 18). Tommy’s. https://www.tommys.org/pregnancy-information/im-pregnant/mental-wellbeing/eating-disorders.
- Micali, N. (2008). Eating disorders and pregnancy. Psychiatry, 7(4), 191-193.
- Pettersson CB, Zandian M, Clinton D. Eating disorder symptoms pre- and postpartum. Arch Womens Ment Health. 2016 Aug;19(4):675-80. doi: 10.1007/s00737-016-0619-3. Epub 2016 Mar 10. PMID: 26961005.