Kiedy spodziewasz się dziecka, Twoje ciało przechodzi przez prawdziwą rewolucję – i nie chodzi tylko o rosnący brzuszek. Wiele kobiet nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo ciąża wpływa na zdrowie jamy ustnej. Tymczasem to właśnie w tym okresie zęby i dziąsła stają się bardziej podatne na stany zapalne, próchnicę czy krwawienie.
Zaczyna się niewinnie – dziąsła są lekko opuchnięte, zęby jakby bardziej wrażliwe, a krwawienie przy szczotkowaniu zdarza się coraz częściej. To nie przypadek. W ciąży poziom hormonów, takich jak progesteron i estrogen, wzrasta kilkukrotnie, wpływając m.in. na ukrwienie błon śluzowych. W efekcie dziąsła stają się bardziej rozpulchnione i wrażliwe na bakterie. Co więcej, ślina zmienia swój skład – jest mniej zasadowa, co oznacza słabszą ochronę przed działaniem kwasów obecnych w pożywieniu. Do tego dochodzą zmiany w diecie – częstsze jedzenie, napady głodu, potrzeba przegryzienia czegoś „na szybko”, często słodkiego. Wszystko to tworzy idealne warunki do rozwoju próchnicy.
Codzienne nawyki, które robią różnicę Czy można temu zaradzić? Zdecydowanie tak – ale wymaga to uważności i systematyczności. Przede wszystkim, szczotkuj zęby co najmniej dwa razy dziennie pastą z fluorem. Ten składnik wzmacnia szkliwo, chroni przed kwasami i spowalnia rozwój próchnicy. W ciąży warto sięgnąć po dodatkową fluoryzację – np. w postaci płynów do płukania jamy ustnej lub żeli (najlepiej po konsultacji z dentystą). Równie ważne jest codzienne używanie nici dentystycznych – pozwalają one dotrzeć tam, gdzie nie sięga szczoteczka, a właśnie w tych zakamarkach najczęściej zaczynają się problemy.
Jeśli zauważysz krwawienie z dziąseł, nie przerywaj szczotkowania – to sygnał, że trzeba zadbać o lepszą higienę, a nie ją ograniczać. Używaj miękkiej szczoteczki i wykonuj delikatne, okrężne ruchy – nie szoruj zębów zbyt mocno, bo możesz dodatkowo podrażnić dziąsła. Regularne wizyty u stomatologa to również obowiązkowy punkt ciążowego kalendarza – najlepiej zaplanować je raz na trymestr. Nie bój się leczenia w ciąży – nowoczesne metody i znieczulenia są bezpieczne zarówno dla Ciebie, jak i dziecka.
Zdrowie zębów, a rozwój dziecka – zaskakujące powiązania Dbałość o jamę ustną to nie tylko kwestia estetyki czy komfortu mamy. Coraz więcej badań pokazuje, że przewlekłe stany zapalne dziąseł mogą mieć wpływ na przebieg ciąży. Bakterie bytujące w jamie ustnej, jeśli dostaną się do krwioobiegu, mogą zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu lub niskiej masy urodzeniowej dziecka. To jeszcze jeden powód, by nie lekceważyć regularnych kontroli i leczenia wszelkich niepokojących objawów.
Nie zapominajmy również o wpływie złego stanu zębów na codzienne samopoczucie – ból, nadwrażliwość, trudność w jedzeniu, a czasem nawet w mówieniu, mogą mocno obniżyć jakość życia przyszłej mamy. A przecież w tym wyjątkowym czasie każda kobieta zasługuje na komfort i poczucie bezpieczeństwa – również w tak pozornie drobnej kwestii jak higiena jamy ustnej.
Jedzenie, które wspiera Twoje zęby Na koniec warto spojrzeć na dietę – to, co jesz, ma ogromny wpływ na zdrowie Twoich zębów. Sięgaj po produkty bogate w wapń (jogurty, kefiry, sery, brokuły), witaminę D (jaja) a także fosfor (nasiona, orzechy, pełnoziarniste zboża). Unikaj zbyt częstego podjadania – zwłaszcza słodkich przekąsek, które sprzyjają demineralizacji szkliwa. Jeśli masz mdłości i często wymiotujesz, przepłucz usta wodą (najlepiej z dodatkiem sody oczyszczonej) i odczekaj minimum 30 minut przed szczotkowaniem, aby nie uszkodzić szkliwa.
Podsumowując – ciąża to czas, gdy Twoje ciało pracuje na najwyższych obrotach, a Twoje potrzeby zdrowotne ulegają zmianie. Nie traktuj wizyt u dentysty jako przykrego obowiązku – potraktuj je jako inwestycję w swoje zdrowie i w dobry start dla Twojego dziecka. Zdrowy uśmiech to przecież nie tylko kwestia wyglądu, ale realne wsparcie dla organizmu w czasie, gdy daje on z siebie wszystko.
Źródła:
- Lärobok för barnmorskor, E. Faxelid, podręcznik akademicki, 2001.
- Myles Textbook for Midwives, Marshall J. & Raynor, 2020
- Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), publikacje nt. zdrowia jamy ustnej w ciąży.
- American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), rekomendacje dot. leczenia stomatologicznego w ciąży.
- Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników, zalecenia żywieniowe i profilaktyczne dla kobiet ciężarnych.