Różyczka to wirusowa choroba przenoszona drogą kropelkową - zwykle przebiega łagodnie, ale jeśli trafisz na ciążę i nie masz odporności, może być groźna. Objawy to najczęściej: wysypka (zaczyna się na twarzy i szyi, potem przechodzi na tułów i kończyny), powiększone węzły chłonne (zwłaszcza za uszami, na karku), czasem gorączka, katar lub ból gardła. U zdrowych dorosłych często choroba mija bez poważnych konsekwencji. Ale w ciąży to, co na pozór łagodne, może stanowić ryzyko - szczególnie, jeśli jesteś w pierwszych tygodniach ciąży i nie jesteś uodporniona.
Dlaczego różyczka w ciąży to temat, na który warto zwrócić uwagę?
- Zakażenie różyczką we wczesnej ciąży (szczególnie do ok. 12.–16. tygodnia) może prowadzić do wad wrodzonych, poronienia lub obumarcia płodu.
- Skutki mogą być różnorodne: wady serca, zaburzenia słuchu, wzroku, opóźnienia rozwoju, problemy neurologiczne - zależnie od tego, który narząd wirus zaatakuje.
- U kobiety w ciąży zwykle nie występuje silny przebieg choroby - ale to nie eliminuje ryzyka dla płodu.
- W Polsce standardowo sprawdza się odporność na różyczkę ciężarnych - już na pierwszej wizycie może być zlecone oznaczenie przeciwciał (IgG). Jeśli masz ochronne przeciwciała, jesteś uodporniona.
Co z szczepieniami - kiedy i jak działa profilaktyka?
- W Polsce szczepienie przeciw różyczce jest częścią szczepionki skojarzonej MMR (odra, świnka, różyczka).
- To szczepionka żywa atenuowana - dlatego nie wykonuje się jej w czasie ciąży.
- Jeśli okaże się, że nie masz odporności (wynik badania IgG niski lub ujemny), najlepsze, co możesz zrobić, to unikanie kontaktu z osobami chorymi, szczególnie w sezonach wirusowych.
- Szczepienie MMR zaleca się wykonać przynajmniej na miesiąc przed zajściem w ciążę - by dać organizmowi czas na wytworzenie odporności.
- Po porodzie, jeśli okaże się, że nie miałaś odporności, lekarz może zaproponować szczepienie - wtedy już nie będzie przeciwwskazania wynikającego z ciąży.
- Po szczepieniu MMR nie stwierdzono zagrożeń dla dziecka w czasie karmienia piersią.
Co zrobić, jeśli nie masz odporności?
- Unikaj bliskiego kontaktu z osobami mającymi wysypkę lub objawy infekcji szczególnie dzieci, które często są nosicielami wirusa.
- Jeśli jesteś uodporniona (masz przeciwciała IgG) - super, nie musisz się obawiać tego konkretnego wirusa.
- Jeśli okaże się, że przeciwciała są niewystarczające lub ich brak - zachowaj szczególną ostrożność i zgłoś się do lekarza przy pierwszych objawach wysypki lub kaszlu.
- Po porodzie porozmawiaj z lekarzem o szczepieniu MMR, jeśli okazało się, że nie miałaś odporności.
*Źródła Szczepienia.Info – informacja o szczepionce przeciw różyczce i charakterystyce choroby Pacjent.gov.pl – artykuł „Różyczka – czy to groźna choroba?” BabkaMedica – „Różyczka w ciąży – przyczyny, profilaktyka, leczenie” MP.pl – „Zespół różyczki wrodzonej – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa” PublicHealth (materiał o różyczce a ciąża)*